Układ limfatyczny w pigułce

Układ limfatyczny (chłonny), to jeden z najważniejszych i bardziej skomplikowanych układów naszego organizmu. Składa się z narządów i przewodów biegnących przez cały nasz organizm, a jego praca jest niezwykle ważna dla naszego zdrowia. Współdziała on z pozostałymi układami ciała, szczególnie z układem odpornościowym i krwionośnym.

Jagoda Jabłecka-Bryndal

10/5/20233 min read

Budowa układu limfatycznego

Zacznijmy od podstaw i zobaczmy, co wchodzi w skład układu chłonnego.

  1. Sieć naczyń włosowatych, biegnących przez całe ciało, których zadaniem jest doprowadzenie chłonki do węzłów chłonnych i odprowadzenie jej do innych narządów.

  2. Narządy centralne:

    • grasica - gruczoł wspierający odporność i syntezę poszczególnych hormonów, odpowiadający za wzrost ciała i metabolizm,

    • szpik kostny - główny narząd krwiotwórczy, odpowiedzialny za powstawanie czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi, odpowiedzialnych za krzepnięcie.

  3. Narządy obwodowe:

    • węzły chłonne - skupiska tkanki limfatycznej, filtrujące i zbierające chłonkę,

    • śledziona - narząd produkujący immunoglobiny, czyli białkowe przeciwciała,

    • migdałki - odpowiadające za obronę przed drobnoustrojami.

Czym jest limfa/chłonka?

To płyn ustrojowy, w którego skład wchodzą woda, tłuszcze, sole mineralne, białka i najważniejsze - limfocyty, czyli białe krwinki odpowiedzialne za odporność. Przemieszczając się przez całe ciało, transportuje limfocyty, ale także odpowiada za transport toksyn do narządów, które następnie wydalają je z naszego organizmu.

Najważniejsze funkcje układu limfatycznego

  • odporność - limfocyty tworzone w narządach centralnych dbają o ochronę naszego organizmu,

  • usuwanie toksyn - transportowane naczyniami włosowatymi przez limfę do węzłów chłonnych, następnie do nerek, zostają wydalone z moczem.


Co przyczynia się do zaburzeń pracy układu limfatycznego?

Między innymi są to: stany zapalne w organizmie, brak aktywności fizycznej lub unieruchomienie, uszkodzenie naczyń limfatycznych (np. pourazowe), stany pooperacyjne (np. mastektomia), wrodzona niewydolność limfatyczna, czy zakażenia pasożytnicze.

Dysfunkcje i schorzenia związane z jego zaburzoną pracą:

  • obrzęk limfatyczny,

  • słoniowatość nóg,

  • zapalenie migdałków podniebiennych,

  • angina,

  • obniżona odporność organizmu,

  • zapalenie węzłów chłonnych,

  • zapalenie naczyń limfatycznych, będące najczęściej powikłaniem po infekcjach,

  • nowotwory, m.in. chłoniak.

Obrzęk

To najczęstszy objaw niewydolności układu limfatycznego. Oznacza zastój limfy, spowodowany niewydolnością lub nieprawidłową pracą układu chłonnego, który nie jest w stanie przetransportować płynu. Najczęściej dotyczy on kończyn dolnych.

Obrzękom sprzyjają również:

  • brak ruchu,

  • wysoko przetworzona dieta,

  • używki, np. alkohol,

  • przyjmowane leki,

  • zaburzona gospodarka hormonalna,

  • odwodnienie,

  • przewlekły stres,

  • otyłość,

  • niewydolność krążenia lub serca,

  • zaburzenia pracy tarczycy,

  • zaburzenia pracy nerek lub wątroby,

  • reumatoidalne zapalenie stawów.

Układ chłonny w dobrej formie, na czym się skupić?

  • aktywność fizyczna,

  • zdrowa dieta bogata w owoce i warzywa,

  • odpowiednie nawadnianie się (0,33 l/kg masy ciała),

  • domowa pielęgnacja (naprzemiennie ciepłe i zimne prysznice, krioterapia, suche szczotkowanie, korzystanie z maty do akupresury, rolowanie podeszwy stopy na piłeczce, elewacja nóg do góry),

  • odzież uciskowa,

  • zabiegi drenażu limfatycznego.


Jaki jest związek pomiędzy limfą a napięciem mięśniowym?

Transport limfy i tym samym oczyszczanie naszego organizmu z toksyn jest możliwy między innymi, dzięki prawidłowej pracy mięśni szkieletowych i ich skurczom. Dlatego, tak ważne jest utrzymywać aparat ruchu w dobrej formie. Wzmożone napięcie mięśniowe, blokuje prawidłową cyrkulację limfy oraz sprzyja tworzeniu obrzęków.

Pamiętajcie jednak, że najważniejsza jest diagnostyka!

W niej pomogą tacy specjaliści, jak angiolog, czy flebolog - wykonując potrzebne badania i zlecając dalszą diagnostykę. Bardzo ważna jest również auto obserwacja.